24/01/2010
ΝΕΚΤΑΡΙΑΣ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ
Ανοδική πορεία χωρίς καμία...πίΕΣΥ
Τη στιγμή που τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι, το Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν είναι απλώς ακριβό για τους Έλληνες πολίτες, τους οποίους και υποχρεώνει συχνά –πυκνά να βάζουν «βαθιά το χέρι στην τσέπη», προκειμένου να...βρουν την υγειά τους, αλλά και φοβερά άδικο (βλ. και μελέτη ΟΟΣΑ στο προηγούμενο τεύχος της «δ»), με ασθενείς και ασφαλισμένους «πολλών ταχυτήτων», κλαδική μελέτη της Εθνικής Τράπεζας επιβεβαιώνει…το αυτονόητο. Ότι δηλαδή, τα ιδιωτικά νοσοκομεία συνιστούν στη χώρα μας έναν ιδιαίτερα δυναμικό κλάδο.
Τι κι αν μιλάμε για περιόδους οικονομικής κρίσης, το ιδιωτικό νοσοκομείο είναι εδώ, έτοιμο να καλύψει τα κενά (και είναι πολλά) μιας δημόσιας υγείας, που χαρακτηρίζεται από έλλειψη διαθέσιμων κλινών, μακροχρόνια αναμονή, ελλιπή νοσοκομειακή φροντίδα και χαμηλή ποιότητα υποδομών, με αποτέλεσμα να χάνει διαρκώς την εμπιστοσύνη των πολιτών. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα δυσλειτουργίας του δημοσίου τομέα υγείας, που «υποχρεώνει» τους Έλληνες πολίτες να στραφούν στον ιδιωτικό, είναι τα μαιευτήρια – κάπου εδώ υπεισέρχεται σε ένα βαθμό και η τεράστια σημασία που δίνουμε ως λαός στη γέννηση των παιδιών.
Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα είναι ότι, το μερίδιο της αγοράς των ιδιωτικών μαιευτηρίων, μέσα στην 8ετία 2000-2008, υπερδιπλασιάστηκε (αγγίζοντας το 27%, από 13% που ήταν το 2000)!
Ένα από τα πρώτα συμπεράσματα της έρευνας με θέμα «Ιδιωτικά Νοσοκομεία: Ένας δυναμικός κλάδος με προοπτικές εξωστρέφειας», που υπογράφουν ο οικονομικός Σύμβουλος του Ομίλου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, κ. Παύλος Μυλωνάς, μαζί με τις κ.κ. Φραγκίσκα Βουμβάκη, Μαρία Σάββα και Αθανασία Κουτούζου, είναι ότι στην υγεία και στην προσπάθεια διατήρησής της, δεν χωρούν περικοπές κι εκπτώσεις. Έτσι και για την τριετία 2010-2012, παρά την αρνητική μακροοικονομική συγκυρία, προβλέπεται αύξηση κατά 4% στη ζήτηση του κλάδου υγείας στην Ελλάδα, η οποία θα αγγίξει το 9,7% του ΑΕΠ (σταθερά πάνω από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ).
Προς το παρόν λοιπόν, η κρίση δεν φαίνεται να ακυρώνει, αλλά απλώς να καθυστερεί την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου. «Βάσει των προβλέψεών μας για την πορεία των δαπανών υγείας και του μεριδίου αγοράς του ιδιωτικού τομέα, ο κύκλος εργασιών των ιδιωτικών νοσοκομείων εκτιμάται ότι, θα αυξηθεί με μέσο ετήσιο ρυθμό 3,5% στο διάστημα 2009-2010 και 8,5% στη συνέχεια έως το 2012», αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση της Εθνικής Τράπεζας.
Την ίδια ώρα, ιδιωτικά νοσοκομεία και μαιευτήρια θα συνεχίσουν να ακολουθούν –«τυφλά» σχεδόν- την τάση που υπάρχει σήμερα: να κερδίζουν, κάθε χρονιά που περνάει, ακόμη 1% του μεριδίου της αγοράς. Με αυτόν τον αργό, αλλά σταθερό ρυθμό αύξησης του κέρδους επί της συνολικής «πίτας», υπολογίζεται πως το 2012, τα ιδιωτικά νοσοκομεία, θα έχουν «κατακτήσει» πάνω από το ένα τρίτο της αγοράς, με ποσοστό 31%.
Δαπάνες υγείας
Όσον αφορά συνολικά στις δαπάνες υγείας, οι ερευνητές έφτιαξαν ένα υπόδειγμα προσδιορισμού, για την περίοδο 1980-2008, χρησιμοποιώντας ως ερμηνευτικές μεταβολές, το κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα, το επίπεδο υγείας του πληθυσμού (ως σταθμισμένο δείκτη των παραμέτρων γήρανσης, παχυσαρκίας και καπνίσματος) και την αναλογία του αριθμού των ιατρών ως προς το συνολικό πληθυσμό. Σύμφωνα με αυτό το υπόδειγμα, κύριος λόγος της ανόδου των δαπανών υγείας τα προηγούμενα χρόνια, ήταν η ισχυρή ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, το επίπεδο υγείας του ελληνικού πληθυσμού (που φθίνει πλέον, λόγω της γήρανσης), αλλά και ο παράγοντας της τεχνητής ζήτησης.
«Βάσει των προβλέψεών μας για πτώση του κατά κεφαλήν διαθέσιμου εισοδήματος σε πραγματικούς όρους κατά -1,2% ετησίως, τη διετία 2009-2010 και άνοδο 1,5- 2% τη διετία 2011-2012, τη συνέχιση των μεσοπρόθεσμων τάσεων επιδείνωσης του επιπέδου υγείας και την άνοδο του αριθμού των ιατρών, οι δαπάνες υγείας σε πραγματικούς όρους αναμένουμε να παραμείνουν σχεδόν στάσιμες τη διετία 2009-2010 και να αυξηθούν κατά 2-2,5% ετησίως τη διετία 2011-2012», εκτιμούν οι ερευνητές.
Οι εν δυνάμει «εσωτερικές» απειλές...
Ένας παράγοντας που φαίνεται να «απειλεί» την απρόσκοπτη κερδοφορία του κλάδου της ιδιωτικής υγείας στη χώρα μας είναι, σύμφωνα με την μελέτη, η μεγαλύτερη διείσδυση των ιδιωτικών ασφαλιστικών οργανισμών, που θα πιέσουν για μείωση των τιμολογίων των ιδιωτικών νοσοκομείων (άρα θα περιορίσουν το κέρδος τους).
«Απειλή» συνιστά και η αύξηση του ανταγωνισμού (κυρίως στον τομέα των μαιευτηρίων), παρόλο που, όπως τονίζεται στην έκθεση, υπάρχουν σημαντικά εμπόδια, σχετικά με την είσοδο νέων «παικτών» στον κλάδο, που έχουν να κάνουν με: το μεγάλο κόστος της αρχικής επένδυσης, τη χαμηλή διαθεσιμότητα μεγάλων και εύκολα προσβάσιμων χώρων για τη δημιουργία νέων νοσοκομείων (κοντά σε κεντρικές οδικές αρτηρίες), αλλά και τις υψηλές ποιοτικές προδιαγραφές που απαιτούνται για την αδειοδότηση νέων ιδιωτικών κλινικών (προδιαγραφές οικοδόμησης, κριτήρια για τους χώρους, την κατανομή των κλινών, τον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, τον αριθμό και τη σύνθεση του προσωπικού για κάθε τμήμα της κλινικής κ.λπ.).
Σημαντικό κίνδυνο φαίνεται να συνιστούν τέλος, τα υψηλά ελλείμματα των δημόσιων ασφαλιστικών ταμείων, που ενδέχεται να δημιουργήσουν πιέσεις, όσον αφορά στην κάλυψη και στην τιμολόγηση των υπηρεσιών, στα ιδιωτικά νοσοκομεία (κυρίως τις μικρότερης κλίμακας, ιδιωτικές κλινικές).
Οι καλές «εξωτερικές» προοπτικές
Καλές προοπτικές διαφαίνονται ωστόσο, από την επέκταση των «μεγάλων παικτών» της αγοράς στο εξωτερικό, με τη δημιουργία ομίλων στη ΝΑ Ευρώπη και στην Τουρκία. Μόλις παρέλθει το -προσωρινό- «πάγωμα» των επενδυτικών σχεδίων, που προκάλεσε η παρούσα αρνητική συγκυρία, εκτιμάται πως, οι όμιλοι θα κατευθυνθούν εκ νέου προς τη δημιουργία μονάδων σε γειτονικές χώρες.
Δυνητική αγορά, με προοπτικές ανάπτυξης, για τον ιδιωτικό τομέα υγείας της Ελλάδας, φαίνεται αποτελούν και οι λεγόμενοι «τουρίστες» υγείας, άνθρωποι δηλαδή, οι οποίοι αναζητούν νοσοκομειακές υπηρεσίες εκτός της χώρας τους. Ο νοσοκομειακός τουρισμός άγγιξε διεθνώς τα $60 δις. το 2006 και εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει τα $100 δις. το 2012 (McKinsey & Company estimates), με βασικούς κινητήριους «μοχλούς» το -χαμηλότερο- κόστος των επεμβάσεων και την αποφυγή του μεγάλου χρόνου αναμονής.
Πολλές χώρες, όπως η Τουρκία, διαθέτουν το συγκριτικό πλεονέκτημα του χαμηλού κόστους, τα ελληνικά ιδιωτικά νοσοκομεία, ωστόσο, θεωρείται πως, μπορούν να προσελκύσουν αλλοδαπούς ασθενείς, που επιζητούν προσιτές τιμές, σε συνδυασμό με ποιοτικές υπηρεσίες και κορυφαίους ιατρούς – κυρίως για πλαστικές επεμβάσεις και εξωσωματική γονιμοποίηση. Αρκεί να αναφέρουμε πως, οι αισθητικές επεμβάσεις στην Ελλάδα, είναι 20-40% φθηνότερες σε σχέση με τις τιμές του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η χρηματοδότηση...
Βασικός χρηματοδότης των μεγάλων ιδιωτικών νοσοκομείων παραμένουν (ως είναι αναμενόμενο) οι ιδιώτες. Οι τελευταίοι καταβάλλουν το 50% των εσόδων των ιδιωτικών νοσοκομείων και το 90-95% των συνολικών εσόδων των ιδιωτικών μαιευτηρίων.
Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο και για τα μικρότερα ιδιωτικά θεραπευτήρια, που στηρίζονται, ως επί το πλείστον, στις πληρωμές των δημόσιων ταμείων κοινωνικής ασφάλισης. Αυτή η εξάρτηση και η συνεπαγόμενη στασιμότητα, πλήττει την κερδοφορία τους και όχι μόνο δεν επιτρέπει την πραγματοποίηση επενδύσεων, αλλά αντιθέτως, τα «εγκλωβίζει» στην παροχή υπηρεσιών χαμηλής ποιότητας.
Οι βασικοί «μοχλοί» της αυξανόμενης ζήτησης
Οι κύριοι παράγοντες που «καλλιεργούν» τη ζήτηση για υπηρεσίες υγείας στην Ελλάδα είναι, σύμφωνα με την έρευνα:
· Η αύξηση του ΑΕΠ. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ διεθνώς έχει έντονη θετική συσχέτιση με τη ζήτηση υπηρεσιών υγείας (με συντελεστή συσχέτισης της τάξης του 85%). Υπενθυμίζουμε ότι, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ έχει αυξηθεί κατά 75% στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία (σε σχέση με 48% για τις χώρες του ΟΟΣΑ), ενώ ακόμα υπολείπεται από το μέσο όρο των χωρών της ευρωζώνης κατά 13%.
· Η γήρανση του πληθυσμού. Τα τελευταία 20 χρόνια, οι Έλληνες έχουν προσθέσει πάνω από 3 έτη στο προσδόκιμο της ζωής τους. Ο πληθυσμός άνω των 65 ετών έχει αυξηθεί από 1,4 εκατ. το 1991 σε 2,1 εκατ. το 2008 και αναμένεται να προσεγγίσει τα 3,5-4 εκατ. ως το 2050 (32,5% του συνολικού πληθυσμού έναντι μ.ό. 29,9% για τις χώρες του ΟΟΣΑ).
· Οι βλαβερές συνήθειες των Ελλήνων. Το ποσοστό των τακτικών καπνιστών στο σύνολο του ενήλικου πληθυσμού προσεγγίζει το 40% (έναντι 24% για τις χώρες του ΟΟΣΑ κατά μ.ό.). Την ίδια ώρα, η παχυσαρκία εξελίσσεται σε «μάστιγα», με το 58% των Ελλήνων ενηλίκων να θεωρούνται υπέρβαροι ή παχύσαρκοι (έναντι μ.ό. 49% για τις χώρες του ΟΟΣΑ).
· Η τεχνολογική πρόοδος στον τομέα της Ιατρικής. Αυξάνει τις δυνατότητες διάγνωσης και αντιμετώπισης ασθενειών. Έτσι, αυξάνεται κι ο αριθμός των εξετάσεων και των θεραπειών που πραγματοποιούνται, άρα αυξάνονται και οι δαπάνες υγείας.
· Τα «κενά» του ΕΣΥ. Τα ιδιωτικά νοσοκομεία, εκμεταλλεύονται, στη στρατηγική ανάπτυξής τους, τις εγγενείς αδυναμίες των δημόσιων νοσοκομείων, προσφέροντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες φροντίδας, μικρούς χρόνους αναμονής και μηχανήματα σύγχρονης τεχνολογίας. Όπως αναφέρει η μελέτη «τα πιο σύγχρονα συστήματα χειρουργικής (π.χ. σύστημα ρομποτικής χειρουργικής και ακτινοθεραπείας), όπως και η πλειονότητα των σύγχρονων συστημάτων τομογραφίας (όπως το σύστημα ποζιτρονικής – υπολογιστικής τομογραφίας) λειτουργούν σε ιδιωτικά νοσοκομεία στην Ελλάδα, ενώ στην Ευρώπη, η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των συστημάτων λειτουργεί σε δημόσια νοσοκομεία». Επιπλέον, τα ιδιωτικά νοσηλευτικά ιδρύματα, επενδύουν και στη μεταφορά τεχνογνωσίας και πρωτοποριακών διαγνωστικών μεθόδων, επεμβάσεων και θεραπειών, οι οποίες μέχρι πρότινος εκτελούνταν μόνο στο εξωτερικό.
Άγρια εκμετάλλευση, κακή ιατρική
Του Μιχάλη Πιτσιλίδη
Πολλές φορές, μέσα από τη «δ» έχουν διατυπωθεί δυσμενείς απόψεις σχετικά με την άσκηση της ιατρικής στη χώρα μας. Παράλληλα, νομίζω πως σχεδόν όλοι πλέον έχουμε, λιγότερο ή περισσότερο οδυνηρά, διαπιστώσει αυτό που διαδραματίζεται ανεξέλεγκτο γύρω μας: Εξαιτίας των ακατάλληλων υποδομών και των ελλείψεων, το ΕΣΥ λειτουργεί ως τροφοδότης του λεγόμενου ιδιωτικού τομέα υγείας ο οποίος, βεβαίως, ασχολείται με το φιλέτο των υπηρεσιών υγείας, αφήνοντας τα χειρότερα (πολυτραυματίες, ανίατοι κλπ) στο ΕΣΥ. Χάρη στη δήθεν προληπτική ιατρική, η οποία παρέχεται σήμερα ακόμα και μέσω…τραπεζών, το σύστημα τροφοδοτείται από υγιέστατους, αλλά κατά φαντασία και κατ’ ιατρική εκτίμηση ασθενείς, οι οποίοι πληρώνουν χιλιάδες ευρώ, για να χειρουργούν επικίνδυνες κρεατοελιές ή να υφίστανται άχρηστες ή και επικίνδυνες εξετάσεις. Ξύνονται, με άλλα λόγια, στην γκλίτσα του τσοπάνη…
Μια προσωπική-οικογενειακή περιπέτεια, ωστόσο, αποτελεί τον πιο ρεαλιστικό τρόπο, να διαπιστώσει κανείς, πόσο έχει εκτραπεί η «ιατρική» που προσφέρεται σήμερα, σε μεγάλα ιδιωτικά νοσοκομεία. Η άγρια εκμετάλλευση των ασθενών ή, ειλικρινέστερα, των πελατών, δεν θα μπορούσε, βεβαίως, να πραγματοποιηθεί, χωρίς τη συνεργασία στρατιάς γιατρών, οι οποίοι προσφέρουν γη και ύδωρ στο βωμό του κέρδους, θυσιάζοντας ανερυθρίαστα τη δεοντολογία και την καλή ιατρική πρακτική.
Συνόδευσα τη γυναίκα μου (4-12-2009) στα εξωτερικά ιατρεία μεγάλου ιδιωτικού νοσοκομείου, από όπου μας παρέπεμψαν στο τμήμα επειγόντων περιστατικών. Ο λόγος ήταν μια επιμένουσα επί 4 εβδομάδες πλευροδυνία (πόνος στα πλευρά, αριστερά) που είχε, ωστόσο, όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά του μυοσκελετικού πόνου. Λίγη ώρα μετά βγήκε από το εξεταστήριο, σαστισμένη και με τα ίχνη αιμοληψίας εμφανή στο χέρι. Όπως «εξήγησε» ο ειδικός, ο πνευμονολόγος κ. Κ.Τ., περιμέναμε τα αποτελέσματα ειδικών εξετάσεων αίματος, προκειμένου να αποκλειστεί η πιθανότητα…πνευμονικής εμβολής (!!!) ή ισχαιμικού επεισοδίου. Εμβρόντητος δήλωσα στο γιατρό το όνομα και την ιδιότητά μου και τότε παρατήρησα τις πρώτες ενδείξεις αδιόρατου άγχους και αγωνίας στο πρόσωπό του. Η αμηχανία του ήταν έκδηλη. Όπως ήταν φυσικό, του ζήτησα να εξηγήσει σε ποια δεδομένα βάσιζε την υποψία του για πνευμονική εμβολή ή ισχαιμικό επεισόδιο. Γυναίκα 48 ετών που δεν καπνίζει, κινείται και εργάζεται εντατικά, πονάει για 4 συνεχόμενες εβδομάδες, δεν έχει δύσπνοια, βήχα ή αιμόπτυση, δεν έχει ταχυκαρδία, δεν έχει κιρσούς ή άλλα προβλήματα στα πόδια, δεν έχει χειρουργηθεί πρόσφατα, δεν ήταν κλινήρης και έχει πολύ καλό οξυγόνο αίματος, είναι ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΠΙΘΑΝΟ – στην πραγματικότητα είναι αδύνατο - να πονάει εξαιτίας πνευμονικής εμβολής, που διαρκεί…4 εβδομάδες. Η προσέγγιση αυτή, της αναζήτησης του απίθανου, υπό το βάρος τής δήθεν απειλητικής για τη ζωή κατάστασης, που πρέπει να αποκλειστεί, συνιστά το πλήρη διασυρμό της ιατρικής, αλλά και το επιχείρημα εισβολής στην τσέπη των ατυχών πελατών. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Κ.Τ. δεν πήρε, ως όφειλε, λεπτομερές ιστορικό, ούτε εξέτασε κλινικά την ασθενή του! Θα το έκανε μετά τις (πανάκριβες) εξετάσεις που θα απέκλειαν τον…«κίνδυνο».
Αλλά, ω του θαύματος, η περιπέτεια είχε και συνέχεια. Δυο από τις εργαστηριακές εξετάσεις ήταν…ύποπτες, οπότε η ιατρική δεοντολογία επέβαλε τον περαιτέρω έλεγχο, με αξονική τομογραφία πνευμόνων. Αν όλα αυτά αφορούσαν εμένα, είναι σαφές ότι, δεν θα δεχόμουν να υποβληθώ, ούτε καν στις γελοίες εξετάσεις αίματος. Όμως, κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες η πραγματοποίηση της αξονικής ήταν επιβεβλημένη. Φυσικά, όπως θα μαντέψατε όσοι έτυχε να υποστείτε κάτι παρόμοιο, δεν υπήρχε κανένα απολύτως πρόβλημα και θα έπρεπε, λογικά, να φύγουμε ανακουφισμένοι από το βάρος του προβλήματος, αλλά και αυτό των 800 περίπου ευρώ, που κόστισαν οι εξετάσεις. Στο μεταξύ ο κ. Κ.Τ. είχε ήδη αποχωρήσει και η αντικαταστάτης του, μας διαβεβαίωσε ότι, πρόκειται για απλό μυοσκελετικό πρόβλημα, που δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο από αντιφλεγμονώδη αγωγή, σχετική προσοχή και αρκετή υπομονή. Στην ουσία, δηλαδή, φύγαμε μετά από πέντε συνολικά ώρες ταλαιπωρίας και εξόδων, χωρίς καν μια διάγνωση…
Με τη γλώσσα των αριθμών
· 4,9% της συνολικής απασχόλησης στην Ελλάδα κάλυψε το 2008 ο κλάδος υγείας, έναντι 3,9% το 1995
· 90% των επενδύσεων που γίνονται στον ιδιωτικό τομέα, στοχεύουν στην ιατρική τεχνολογία, τη στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό στο ΕΣΥ (που εστιάζει στην κατασκευή υποδομών), δεν ξεπερνά το 30%
· 15% του κύκλου εργασιών των ομίλων ιδιωτικής υγείας πραγματοποιείται μέσω διαγνωστικών κέντρων, κέντρων αποκατάστασης, μονάδων βλαστοκυττάρων (9%) και ιδιωτικών νοσοκομείων στην Τουρκία και σε βαλκανικές χώρες (6%)
· 1,5 φορά μεγαλύτερες από τον κύκλο εργασιών της αυτοκινητοβιομηχανίας και τριπλάσιες από τον κύκλο εργασιών της βιομηχανίας πληροφορικής είναι οι συνολικές δαπάνες υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο
· αύξηση κατά 3,5% του ΑΕΠ, θα παρουσιάσουν οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας, την περίοδο 2000-2050, ως συνέπεια της γήρανσης του πληθυσμού
· 64% των νοσηλευόμενων στα ιδιωτικά νοσοκομεία είναι χειρουργικά περιστατικά (έναντι ποσοστού 44% στα δημόσια νοσοκομεία). Ο μέσος χρόνος νοσηλείας των χειρουργικών περιπτώσεων είναι στα ιδιωτικά νοσοκομεία μικρότερος κατά 40%, σε σχέση με τα δημόσια.
· 5 μεγάλα επιχειρηματικά σχήματα κατέχουν το 50% της αγοράς των ιδιωτικών νοσοκομείων
· 60% των ιδιωτικών κλινικών είναι συγκεντρωμένες στην περιοχή της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου